เผยความลับของรังแค สิ่งควรรู้เกี่ยวกับความผิดปกติบนหนังศีรษะ
รังแค เป็นปัญหาที่หลาย ๆ คนคงประสบพบเจอ บางคนเป็นรังแคหนักมากจนถึงขั้นเจ้ารังแคนั้นหล่นมาติดกับคอปกเสื้อเป็นประจำ สร้างความกวนใจให้คุณเกิดความไม่มั่นใจ เสียบุคลิกภาพไปโดยปริยาย เพราะรังแคที่มีลักษณะเป็นขุยเล็ก ๆ สีขาวคล้ายกับหิมะนั่นเอง
และในบทความนี้ได้รวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวกับ “รังแค” ว่า รังแคเกิดจาก ขจัดรังแคด้วยวิธีใดได้บ้าง รวมถึงวิธีป้องกันการเกิดของรังแค ให้ทุกท่านได้อ่านและทำความเข้าใจ สามารถนำไปปรับใช้ได้จริง เพื่อให้ทุกปัญหากวนใจที่เกิดขึ้นจากรังแคเบาลง
รังแค คืออะไร
รังแค Dandruff คือ เป็นเศษชิ้นส่วนของผิวหนังศีรษะที่ถูกผลัดออกมาเร็วเกินไป จนจับตัวกันเป็นแผ่นที่ทำให้หนังศีรษะแห้งและมีอาการคัน รังแคเป็นภาวะที่มีหลายปัจจัยที่ร่วมกันส่งผลให้เกิดปัญหารังแค และในบางรายเกิดเป็นรังแคเรื้อรัง
รังแคอาจไม่ได้เฉพาะแค่ร่างกายเกิดความไม่สมดุลของจุลินทรีย์หรือไมโครไบโอมบนหนังศีรษะเท่านั้น สภาพอากาศ การปรับเปลี่ยนของฮอร์โมน ความเครียดต่าง ๆ ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผม ส่งผลให้เกิดความไม่สมดุลและการผลัดเซลล์ผิวบริเวณหนังศีรษะที่ไม่ปกตินั่นเองจนเกิดหนังศีรษะลอกและเป็นรังแคนั่นเอง
รังแคมีอาการเป็นอย่างไรบ้าง
อาการของรังแคสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ได้ดังนี้
- รังแคแห้ง
รังแคประเภทแห้งนี้เกิดจากความขาดความชุ่มชื้นบริเวณผิวหนังศีรษะ อาจเกิดจากการกระทำที่ส่งผลให้กระทบต่อระบบสร้างน้ำมันของต่อมไขมัน เช่น การสระผมบ่อยเกินไป ใช้แชมพูที่ไม่ช่วยรักษาความชุ่มชื้น จนนำไปสู่หนังศีรษะขาดชุ่มชื้นในระดับที่ผิดปกติ ผลจากนี้คือ เซลล์บนชั้นนอกของผิวหนังอาจแตก และการผลัดตัวเกิดขึ้นมากกว่าปกติ ทำให้เกิดรังแคที่เรียกว่า “รังแคแห้ง”
รังแคแห้ง หนังหัวแห้งเป็นรังแค จะมีลักษณะเป็นแผ่นขาวเล็ก ๆ หรือในบางคนเป็นรังแคแผ่นใหญ่ สร้างความรำคาญใจ บางครั้งอาจมีอาการคันร่วมด้วย อย่างไรก็ตาม รังแคสามารถรักษาได้โดยการบำรุงความชุ่มชื้นให้แก่ผิวหนังศีรษะ โดยปรับพฤติกรรมการดูแลเส้นผมและหนังศีรษะ เช่น ลดความถี่ในการใช้สระผม เพิ่มขั้นตอนบำรุงผม หรืออาจเปลี่ยนยี่ห้อของแชมพูโดยใช้สูตรที่มีส่วนผสมของวิตามินอี เพนเทนอล และไนอาซินาไมด์
- รังแคเปียก
รังแคประเภทเปียกเกิดจากการผลิตไขมันของต่อมไขมันที่มากเกินไปบริเวณผิวหนังศีรษะหรือที่เรียกว่าไขมันส่วนเกิน สาเหตุอาจมาจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น การเปลี่ยนแปลงในระดับฮอร์โมน ฝุ่นควัน มลภาวะ หรือการบริโภคอาหารบางชนิดที่ส่งผลให้ต่อมไขมันทำงานมากขึ้น
เมื่อต่อมไขมันทำงานมากเกินไป จำนวนเชื้อราชนิดหนึ่งที่เรียกว่า “มาลาเซเชีย” (Malassezia) อาจเพิ่มขึ้น ซึ่งส่งผลให้เกิดอาการอักเสบขนาดเล็กบนหนังศีรษะ หนังศีรษะลอก นอกจากนี้ การผลัดเซลล์ผิวหนังอาจเกิดขึ้นรวดเร็วกว่าปกติ และส่งผลให้เกิดรังแคมีลักษณะเปียก ๆ เนื้อเหลว ๆ บางครั้งรังแคอาจทำให้ผิวหนังศีรษะเปลี่ยนเป็นรังแคสีเหลือง และมีความหนากว่ารังแคแบบแห้ง
อะไรคือสาเหตุของการเกิดรังแค
สาเหตุรังแค และรังแคเกิดจากหลายปัจจัยสามารถแบ่งได้ตามนี้
- ความแพ้ง่ายของผิวหนังศีรษะ อาจทำให้หนังศีรษะรับสารเคมีหรือสารที่ใช้ในการดูแลผิวหนังศีรษะได้ยากขึ้น ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดการอักเสบ ผื่นแดง และระคายเคืองของหนังศีรษะ เป็นเหตุให้เกิดรังแคและอาจเพิ่มความคัน หรือทำให้อาการรังแคที่มีอยู่เดิมเพิ่มมากขึ้น
- ไขมันตามหนังศีรษะ ไขมันหรือซีบรัมเป็นสารที่สร้างขึ้นโดยต่อมหน่วยส่วนของเกล็ดผิวหนังและมีบทบาทในการเวียนเซลล์ผิวและช่วยให้หนังศีรษะชุ่มชื่น แต่การมีไขมันมากเกินไปอาจส่งผลให้หนังศีรษะดูมันหรือเป็นส่วนที่เหมาะสำหรับการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ ซึ่งส่งผลให้เกิดอาการอักเสบและรังแค
ถึงแม้จะไม่ใช่สาเหตุหลักที่ทำให้เกิดรังแคโดยตรงแต่มีส่วนที่ทำให้มีไขมันหรือซีบัม (Sebum) ในจำนวนปกติไม่ได้เป็นสาเหตุที่เกิดรังแค เป็นรังแคเรื้อรัง
- การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ผมไม่เหมาะสมการใช้แชมพูหรือผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผมที่ไม่เหมาะสม หรือบางส่วนผสมมีสารที่ไวต่อหนังศีรษะ และปราการผิวหนังศีรษะอาจส่งผลให้เกิดรังแคได้
- การเจริญเติบโตของเชื้อรา สาเหตุรังแคมาจากปัจจัยต่างๆ รวมถึงการเจริญเติบโตของเชื้อรามาลาเซเซีย และโกลโบซา บนหนังศีรษะ เมื่อเกิดการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว จะทำให้เซลล์ผิวหนังผลัดออกมามากขึ้นและเร็วเกินไป จากนั้นเซลล์ผิวหนังที่ผลัดออกจะเริ่มปรากฏเป็นเกล็ดหรือรังแคเป็นแผ่นบนหนังศีรษะ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของรังแค
- สภาพอากาศและสภาพแวดล้อม อากาศแห้งและเย็น หรือสภาพแวดล้อมที่มีความชื้นต่ำ เช่น จากในช่วงฤดูหนาวที่มีอากาศแห้ง อาจทำให้ผิวหนังศีรษะแห้งและมีอาการรังแค
รวมวิธีขจัดรังแค นำไปใช้ได้จริง
การขจัดรังแค (Dandruff) อยู่ที่การดูแลผิวหนังศีรษะอย่างถูกวิธีและใช้ผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสม เรามาดูวิธีการขจัดรังแคด้วยขั้นตอนง่าย ๆ ดังนี้
- ใช้แชมพูลดการเกิดรังแค หลายคนคงสงสัยว่าเป็นรังแคใช้แชมพูอะไรดี แชมพูหรือผลิตภัณฑ์ดูแลเส้นผมต่าง ๆ จะมีสูตรที่เหมาะสำหรับกำจัดรังแคโดยเฉพาะ แต่ต้องเลือกดูให้ดีว่าแชมพูนั้นสามารถขจัดรังแคโดยผ่านการทดสอบแล้วว่าจัดการอาการทั้งหมดที่เกิดจากรังแคได้
เลือกใช้แชมพูหรือผลิตภัณฑ์สำหรับการล้างผมที่มีส่วนผสมต่าง ๆ เช่น Ketoconazole, Zinc Pyrithione, Piroctone Olamine, Selenium Sulfide, Coal Tar, Tea Tree Oil, Salicylic Acid เพื่อช่วยลดการเกิดรังแค
- ล้างผมและหนังศีรษะอย่างเป็นประจำ ควรล้างผมและหนังศีรษะอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง เพื่อช่วยล้างเซลล์ผิวที่ผลัดออกมาและรังแค
- ไม่ควรเกาหนังศีรษะแรงๆ การเกาหนังศีรษะแรงๆอาจทำให้เกิดการอักเสบและรังแค เป็นรังแคหนักมากขึ้น ควรระมัดระวังในการเกาหนังศีรษะ
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ รับประทานอาหารที่มีกรดไขมันโอเมก้า 3, ซิงค์, และวิตามินบี เพื่อช่วยบำรุงสุขภาพผิวหนังศีรษะ
- ลดสภาวะเครียด การลดความเครียดและพักผ่อนอย่างเพียงพอสามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดรังแคผมร่วง
ป้องกันและลดโอกาสการเกิดรังแคได้อย่างไร
- หลีกเลี่ยงสารเคมีที่เข้มข้น เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมจากสมุนไพรธรรมชาติ ออแกนิกและลดการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีสารเคมีเข้มข้นหรือการทำสีผม ฟอกผมที่ส่งผมไม่ดีต่อหนังศีรษะและเป็นรังแค
- การนวดหนังศีรษะ นวดหนังศีรษะเบา ๆ ในขณะที่ล้างผม จะช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดและช่วยให้หนังศีรษะคงความชุ่มชื่นให้กับผิวหนังศีรษะได้ ลดโอกาสเกิดรังแค
- ดูแลหนังศีรษะอย่างสม่ำเสมอ หากไม่ดูแลหรือปล่อยให้มีการผลัดเซลล์ผิวมากเกินไปอาจทำให้เกิดหนังศีรษะลอก ทำความสะอาดผมและหนังศีรษะอย่างสม่ำเสมอ
- ทำกิจกรรมกลางเป็นครั้งคราว แสงแดดมีประโยชน์ในการลดการเจริญเติบโตของเชื้อราและช่วยให้หนังศีรษะแห้งขึ้น เช่น เลือกเวลาเช้าหรือเย็นที่มีแสงแดดอ่อน ๆ
- ทานวิตามินบำรุง หากคุณเป็นผู้ที่ใช้เครื่องทำความร้อน ไดร์ผม หรือใช้เคมีบนหนังศีรษะบ่อย ถ้ามีการเลือกกินวิตามินบำรุงควบคู่ไปด้วยอาจมีผลดีต่อความสมดุลในระบบผิวหนังและหนังศีรษะของคุณ และเป็นอีกปัจจัยที่ทำให้การเกิดรังแคน้อยลงก็เป็นได้
สรุป
ปัญหากวนใจเรื่องรังแคเป็นอะไรที่ทำให้ทุกคนไม่สบายใจ เพราะไม่ใช่แค่เพียงปัญหาของรังแคอย่างเดียว แต่นี่อาจเป็นสัญญาณเตือนเกี่ยวกับปัญหาที่เกิดขึ้นบริเวณผิวหนังศีรษะของเรา ที่ไม่ได้รับการดูแลที่ถูกต้อง หรือไม่ได้รับการดูแลอย่างดีเลย
นอกจากจะเป็นรังแคแล้ว อาจมีอาการอื่น ๆ แทรกซ้อนด้วยเล่นอาการคัน ผื่นแดง หรือหากเป็นรังแคเรื้อรัง ไม่มีทีท่าว่าจะดีขึ้นอาจเกิดจากต่อมไขมันของหนังศีรษะอักเสบร่วมด้วยได้ อย่างไรก็ตามอย่าลืมที่จะให้ความสำคัญกับปัญหาที่เกิดขึ้นในร่างกาย ควรดูแลผิวหนังศีรษะอย่างสม่ำเสมอเพื่อป้องกันการเกิดปัญหารังแค
และหากมีอาการที่ผิดปกติควรรีบปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อได้รับคำแนะนำที่ถูกต้องสำหรับวิธีรักษารังแคและเหมาะสมกับสภาพศีรษะ
